Κύστεις των Γνάθων

Κύστη ονομάζουμε μια παθολογική κοιλότητα, της οποίας το τοίχωμα επαλείφεται από επιθήλιο, και περιέχει υγρό. Η εμφάνιση κυστικών αλλοιώσεων στα οστά των γνάθων είναι πολύ συχνή. Τα είδη των κύστεων αυτών είναι πολλά, και ταξινομούνται ανάλογα με την προέλευση τους σε τρεις μεγάλες κατηγορίες: τις οδοντογενείς, τις μη-οδοντογενείς και τις ψευδοκύστεις. Κάθε μια από αυτές τις κατηγορίες περιλαμβάνει πολλούς διαφορετικούς τύπους κύστεων, με ιδιαίτερα κλινικά, ακτινογραφικά και ιστολογικά χαρακτηριστικά.

Οι κύστεις αναπτύσσονται μέσα στο οστούν ασυμπτωματικά. Γίνονται αντιληπτές από τον ασθενή είτε όταν αποκτήσουν μεγάλο μέγεθος και προβάλλουν κάτω από το βλεννογόνο του στόματος, είτε εάν επιμολυνθούν και αναπτύξουν σημειολογία φλεγμονής. Έτσι, οι περισσότερες κύστεις αποτελούν τυχαίο εύρημα στις ακτινογραφίες των γνάθων.

Η διάγνωση των κύστεων γίνεται κυρίως ακτινολογικά. Το ιστορικό του ασθενούς, οι παλαιότερες ακτινογραφίες της περιοχής, η ζωτικότητα των δοντιών και η συνάφεια της κύστεως με αυτά, δίνουν τα πρώτα στοιχεία για τη φύση της βλάβης. Η τελική διάγνωση όμως τίθεται με την αποστολή του ιστοτεμαχίου της κύστης για ιστολογικό έλεγχο.

Πολλές φορές τα δόντια εμπλέκονται σε μία κυστική βλάβη, είτε γιατί αυτά είναι το αίτιο δημιουργίας της κύστης είτε γιατί συμπεριλήφθησαν σε αυτή λόγω της ανάπτυξης της. Σε αυτές τις περιπτώσεις, με την χειρουργική αφαίρεση της κυστικής βλάβης, τα δόντια υποβάλλονται σε ακρορριζεκτομή. Τα δόντια αυτά πρέπει οπωσδήποτε να έχουν υποβληθεί σε ενδοδοντική θεραπεία (απονεύρωση) πριν την επέμβαση.

Στην ακρορριζεκτομή, αφαιρούνται τα τελευταία 2-3 χιλιοστά της ρίζας του δοντιού, και παρασκευάζεται μία μικρή κοιλότητα στην άκρη της ρίζας. Αυτή η κοιλότητα σφραγίζεται ερμητικά με ένα ειδικό και απόλυτα βιοσυμβατό υλικό (MTA). Η ακρορριζεκτομή και η ανάστροφη έμφραξη γίνεται πλέον αποκλειστικά με τη βοήθεια υψηλής μεγένθυνσης και με την χρήση εργαλείων πιεζοχειρουργικής, ώστε να εξασφαλίζεται η καλύτερη δυνατή παρασκευή και έμφραξη του ριζικού σωλήνα, ακόμα και στα οπίσθια δόντια των οποίων οι ρίζες είναι πιο δυσπρόσιτες.

Πολύ σημαντικός είναι ο τακτικός κλινικός και ακτινογραφικός επανέλεγχος του ασθενούς, ιδίως σε περιπτώσεις όπου ο τύπος της κύστης παρουσιάζει υψηλά ποσοστά υποτροπών. Έτσι αφενός ελέγχεται η οστική επούλωση της κυστικής κοιλότητας και αφετέρου μπορούν να γίνουν έγκαιρα αντιληπτές οι τυχόν υποτροπές.